Phát hiện chứng cứ của loài cá voi cổ đại ‘vẻ ngoài dễ thương nhưng nguy hiểm’ ở Úc

Theo báo Guardian, các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Bảo tàng Victoria vừa tìm ra dấu vết của loài cá voi cổ đại có tên là Janjucetus dullardi từ hóa thạch 25 triệu năm tuổi được tìm thấy ở bờ biển bang Victoria (Úc).

Đây là loài thứ tư được biết đến thuộc nhóm mammalodontids, một nhánh sớm của họ cá voi tấm sừng.

Loài này được mô tả có hình dáng nhỏ bé, trông dễ thương nhưng sở hữu hàm răng sắc nhọn như dao, mắt to gần bằng quả bóng tennis và được đánh giá “tuyệt đối không vô hại”.

Tiến sĩ Erich Fitzgerald, phụ trách mảng cổ sinh động vật có xương sống tại viện, cho biết đây là một loài động vật cực kỳ khác thường với kích thước tuy nhỏ chỉ bằng cá heo nhưng có hộp sọ chắc khỏe, mõm ngắn, răng cắm sâu để cắn và xé mồi.

Chúng gần như không giống họ hàng hiện đại trong nhóm cá voi tấm sừng, vốn bao gồm cả cá voi xanh khổng lồ.

Đồng tác giả Ruairidh Duncan ví von: “Hãy tưởng tượng một phiên bản cá mập của cá voi tấm sừng - nhỏ nhưng cực kỳ nguy hiểm”.

Hóa thạch tìm thấy gồm một phần hộp sọ, xương tai và 8 chiếc răng - đủ để xác định là loài mới.

Janjucetus dullardi sống vào thời kỳ Oligocene (30 đến 23 triệu năm trước), trong giai đoạn Trái đất ấm hơn hiện tại và mực nước biển dâng cao. Khi trưởng thành, loài này dài khoảng 3m, nhưng mẫu hóa thạch được cho là cá thể non, chỉ dài 2-2,2m.

Bằng chứng từ hóa thạch sinh vật phù du ở tầng đá Jan Juc cho thấy vùng biển phía nam Úc thời đó ấm hơn hiện tại, giống với vùng biển cận nhiệt đới ngoài khơi Coffs Harbour.

Đây là môi trường phong phú sinh vật, với cá voi nhỏ, chim cánh cụt khổng lồ, cá mập dài gấp rưỡi đến gấp đôi cá mập trắng lớn ngày nay, cùng nhiều loài cá heo và cá voi nguyên thủy khác.

Các nhà khoa học nhận định đây là bước ngoặt trong lịch sử sự sống dưới đại dương, giai đoạn đánh dấu sự bùng nổ đa dạng của cá voi và cá heo.

Giáo sư John Long (Đại học Flinders) cho rằng phát hiện này giúp hiểu rõ hơn các bước tiến hóa từ cá voi ăn thịt sang động vật lọc thức ăn, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của khảo sát thực địa.

Hóa thạch được tìm thấy năm 2019 bởi thầy hiệu trưởng Ross Dullard trong lúc đi dạo trên bãi biển Jan Juc. Ông đã tặng mẫu vật cho bảo tàng và được vinh danh khi loài mới mang tên mình.

Tiến sĩ Fitzgerald nhấn mạnh vai trò quan trọng của công chúng trong ngành cổ sinh vật học Úc, đồng thời cho biết đây là minh chứng rằng những hóa thạch “có thể thay đổi nhận thức khoa học thế giới” hoàn toàn có thể được tìm thấy ngay tại địa phương, tại sân nhà của bạn nếu biết quan sát và tìm kiếm.